NHÂN TRẦN TÍA

Tên khác: Nhân trần nhiều lá bắc, Tuyến hương lá hoa, Nhân trần lá nhỏ. Nhân trần Tây Ninh, Nhân trần cát, Chè cát

Tên khoa học: Adenosma bracteosum Bonati syn. Adenosma bracteosum var.cambodianum Bonati

họ Hoa mõm sói (Scrophulariaceae).

Mô tả: Cây thảo không lông, rất thơm, cao 20-30cm, thân có 4 cạnh, cành màu tím đỏ. Lá không cuống, phiến thon, dài 2-2,5cm, rộng 6-8cm, mép có răng nhọn, mặt dưới có ít lông, có tuyến. Cụm hoa có nhiều lá bắc xoan nhọn, có ít lông, có tuyến ở mặt ngoài, kết hợp thành hoa đầu hình trụ cao, lá đài 5, không bằng nhau, tràng lam, có ống cao 6mm, môi dưới có thùy bằng nhau, có lông ở mặt trên. Quả nang cao 3mm, không lông, chứa nhiều hạt nhỏ màu nâu nâu. Ra hoa tháng 10-12, tàn lụi vào tháng 1-2.

Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất (Herba Adenosmatic Bracteosi), thu hái lúc cây đang ra hoa, phơi hoặc sấy khô.

Thành phần hoá học chính: Tinh dầu màu vàng (trong đó có cineol 18%,) các flavonoid, hợp chất polyphenol và coumarin.

Công dụng: Nhân trần tía vị cay, hơi đắng, mùi thơm hắc, tính ấm, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, lợi mật, chữa viêm gan, viêm gan virus, xơ gan vàng da, ăn uống kém tiêu, sốt, cảm cúm.

Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng 15-20g, dạng thuốc sắc, dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác.