Ba Đậu Tây

BA ĐẬU TÂY

Ilura crepitans L. 

Tên khác: Vòng đồng, cây dầu bóng.

Tên nước ngoài: Sand – box tree, monkey dinner – bell (Anh); arbre du diable, sablier élastique (Pháp).

Họ: Thẩu đầu (Euphorbiaceac).

Mô tả

Cây to, cao 10-20m. Thân có gai và nhựa mủ trắng. Lá mọc so le, hình trứng, gốc tròn hoặc hình tim, đầu thuôn thành mũi nhọn, gân lá tỏa đều sít nhau; cuống lá dài, có tuyến nhỏ ở chỗ tiếp giáp với gốc lá

Cụm hoa mọc ở ngọn thành bông gồm hoa đực và hoa cái riêng; hoa đực có đài hính đấu, tràng o, nhị nhiều dính với nhau thành một cột; hoa cái có đài giống hoa đực, tràng o, bầu 5-20 ô

Quả nang, to, dẹt, hình bánh xe, có nhiều gờ múi, khi chín nứt dọc tung hạt đi xa, hạt hình trái xoan dài

Mùa hoa quả: tháng 6-8

Phân bố sinh thái

Chi Hura L có một loài là ba đậu tây ở Việt Nam. Cây có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Mỹ, sau được du nhập khắp các vùng nhiệt đới khác ở châu Phi, châu Á

Ba đậu tây được nhập tròng vào Việt Nam khoảng vài trăm năm trở lại đây. Cây được trồng để lấy bóng mát ở hai bên đường, song do tán lá nặng nề, cành giòn dễ bị gãy khi gặp giông bão nên không được chú trọng. Hiện nay cây chỉ còn ở Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình và rải rác ở vài tỉnh phía nam

Ba đậu tây là loại cây gỗ lớn, mọc nhanh, có thể sống được trên nhiều loại dắt, tia sáng và có thể chịu được thời tiết hạn hán hoặc khô nóng. Cây ra hoa quả nhiều hàng năm, hạt dễ nảy mầm. Tuy nhiên, với khả năng tái sinh dinh dưỡng khỏe, người ta thường trồng bằng cành, với tỷ lệ sống gần như 100%,

Bộ phận dùng 

Vỏ cây và hạt. 

Vỏ cây thu hái quanh năm, hạt lấy từ những quả chín, 

Thành phần hoá học 

Hai ba duy tây chứa 37% dầu béo. 26.63% protein. Khô đẩu (bã của hạt) CỔ các thành phải như N; 11.12%; K,O: 2.13%. P2O5: 1.21%; CaO: 2,34%. 

Tro của hạt giàu chất kali. 

Nhựa mủ của cây chứa chất độc là hurin, hụrain và Crepitin Nưa thường được dùng ruốc cá hoặc tẩm tên độc (The wealth of India, vol V 1959, 137)

Lá cây còn chứa các protein có tính bất hoạt ribozom (ribosorue – inactivating proteins) (CA – 124, 1996, 255872g)

Tác dụng dược lý

1. Tác dụng gây tẩy và gây nôn: Hai ba lâu lẫy, lẩu chiết từ hai, vỏ thân và nhựa từ vỏ thân có tác dụng gây tây và gây nôn rất mạnh. Dùng quá liều sẽ gây đi ngoài ra máu, nhiễm độc nặng và có thể chết người

2. Tác dụng dốc Hạt, dầu hạt, vỏ thản, Thưa Thủ đểu rất dốc, có tác dụng diệt sâu bọ, dac biet chải crepun có độc tính rất cao. Nếu dính vào da, có thể gây rộp cha, bắn vào mắt gây tổn thương mắt và có thể bị mù,

Tính vị, công năng 

Hai ba đậu tây, đầu thai, vỏ cây và nhựa Tủ có tác dụng đại da, tẩy và gây nôn. 

Ba dau tay-Hura crepitans L 

Công dụng 

 

Vỏ cây ba dâu tây được dùng làm thuốc tây gây nôn, trị táo bón, u bướu và núi. Ngày 1 – 4g sác uống hoặc lâu Cảo. Nhưa mu dược dùng làm thuốc trừ sâu. 

Ở Công Gô, người ta dùng hai ba câu tây làm thuốc xổ, với kiểu 2 – 3 hạt/ngày Dầu hai được dùng để chế xà phòng. Ba hạt sau khi ép lấy dầu chi được dùng làm phân bón, không được dùng làm thức ăn cho gia súc, mặc dù có hàm lượng protein cao vì dc. 

Để trừ mụn nhọt và các bệnh ngứa là ngoài da, lấy vỏ tươi ba dâu tây giã nát đắp ngoài, ở Pêru, lá cây phơi khô, cuốn thành tiểu hút để chữa hen Nhựa cây chằm vào chỗ sâu răng chữa đau răng, 

Chú ý

Toàn cây, nhựa, vỏ thân, hạt đều rất dốc. khi dùng phải hết sức thận trong, người không có kinh nghiệm không nên dùng 

Nam Y Dược Phú Tuệ trên Facebook tại đây