MÓC MÈO NÚI

Tên khác: Cây Vuốt hùm, Mắt mèo, Điệp mắt mèo, Móc mèo núi

Tên khoa học: Caesalpinia crista L. syn. Caesalpinia nuga (L.) Ait. Caesalpinia bonduc (L.) Roxb. syn. Caesalpinia bonducella (L.) Flem.,

họ Vang (Caesalpiniaceae).

Mô tả: Dây leo trườn, cành khỏe mọc vươn dài, hình trụ, có nhiều gai nhỏ hình nón. Lá kép hai lần lông chim chẵn, mọc so le, có lá kèm, cuống chung to, cuống lá có gai. Cụm hoa mọc thành chùm, có gai, có lông mềm. Quả hơi tròn dẹt, dài 7-8cm, rộng 4cm, lồi ở hai mặt, có nhiều gai nhọn, giòn, chứa 1-2 hột to gần hình cầu đường kính 15 x 13mm, vỏ dày 2 mm, rất rắn, màu xanh mát mèo, có đốm sẫm.

Bộ phận dùng: Hạt, lá, rễ (Semen, Folium et Radix Caesalpiniae Bonducis). Hái quả chín khô, đập lấy hạt, phơi khô.

Thành phần hoá học chính: Hạt chứa dầu béo, flavonoid, terpenoid, chất nhựa (bonducin), muối vô cơ, carbohydrat.

Công dụng: Hạt chín vị đắng, tính mát, có tác dụng hoạt huyết chỉ thống, giải độc tiêu thũng, dùng làm thuốc chữa sốt rét cơn, thuốc bổ, chữa lỵ, ho. Lá vị đắng tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, khứ ứ chỉ thống, khu trùng thông tiện, dùng chữa rối loạn tâm thần, chống trầm cảm, còn dùng trị sán xơ mít, lợi trung tiện, làm thuốc chữa tiểu tiện không bình thường. Rễ được dùng làm thuốc phát hãn (làm toát mồ hôi) và dùng chữa hóc xương.

Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng 1-2g hạt, dạng thuốc sắc, dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác.