ĐÙNG ĐÌNH NÚI

Tên khác: Trường Sơn đệ nhất tửu,, Cây móc rượu, Đùng đình ngứa, Móc đen, Tửu giả quang lang,

Tên khoa học: Caryota urens L.,

họ Cau (Arecaceae),

Mô tả: Cây có dạng thân và tán lá giống như cây dừa, cao trung bình 6-10 m, Trên thân có nhiều vết sẹo thô ở gốc các bẹ là đã rụng. Trong lõi thân cây già chứa nhiều tinh bột, lá kép hai lần, bẹ lá chính đính vào thân như bẹ lá dừa. Cụm hoa mọc từ thân ở nách lá. Hoa mọc thành buồng, hoa đực và hoa cái nằm chung trong một buồng. Quả hình trứng, khi chín màu đỏ tươi. Mỗi quả có 1 hạt (tròn) hoặc 2 hạt ép sát (bán cầu), hạt có sức nẩy mầm sau khi rụng đến 1 năm.

Bộ phận dùng: Dịch lấy từ cuống hoa hoặc từ lỗ đục trên thân cây. lõi thân cây già. Củ hủ (Phần thân non ở trên ngọn), hoa, quả.

Thành phần hoá học chính: Acid oxalic, chất raphides gây ngứa. Dịch cây chứa nhiều đường, thân có nhiều tinh bột.

Công dụng: Tinh bột vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng kiện tỳ chỉ tả, dùng chữa ăn uống khó tiêu, tả lỵ. Hoa chữa rụng tóc, kích thích mọc tóc, tinh bột điều trị loét dạ dày, đau nửa đầu. Gốc dùng chữa nhức răng. Vỏ cây và hạt dùng làm thuốc thoa để điều trị nhọt, ghẻ. Phần thân non ở trên ngọn dùng làm rau ăn. Người dân tộc Cơ Tu (Quảng Nam) dùng dịch cây từ vết đục trên ngọn cây này dùng làm nước giải khát hoặc ủ thành rượu ngay trên ngọn cây (Rượu “Tr’đin”). Rượu này được coi là “Trường Sơn Đệ Nhất Tửu”. Dịch cây dùng làm bánh kẹo thay đường mía.

Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng 50-100g (thân cây non), dạng thực phẩm, dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác.