Chuyên mục: Túc Dương Minh

1. Cấu trúc:

– Kinh Túc dương minh vị gồm 45 huyệt, cả hai bên là 90 huyệt. Tuần hành bắt đầu từ rãnh môi mũi (Nghinh hương), đi lên đến khóe mắt phía trong, đi ngược lại qua chính giữa phía dưới ổ mắt, đi xuống qua cạnh ngoài của cánh mũi tiến vào đến lợi trên. Rồi chuyển về qua vòng môi, xuống dưới giao hội với điểm giữa môi dưới (Thừa tương) chuyển lui qua ven cạnh sau phía dưới xương hàm dưới, đi đến phía dưới trước góc hàm (Giáp xa). Hướng đi lên tản ra trước tai, đi qua cung gò má ở trước tai, ven theo bờ tóc lên đến góc trán (Đầu duy), cuối cùng ở trước trán giao hội với đốc mạch ở huyệt Thần đình.

– Mạch nhánh ở trên mặt, từ giữa hàm dưới (Đại nghinh) hướng xuống cổ cạnh hầu (Nhân nghinh), ven theo cạnh hầu tiến vào lõm ức, đi xuống phía trong qua cơ hoành tới vị và liên hệ với tỳ tạng. Mạch ở lõm ức đi thẳng từ chỗ lõm của xương đòn xuống cạnh trong của đầu vú, đi thẳng xuống cạnh ngoài rốn 2 thốn, đến phía trên xương mu ở rãnh háng, (huyệt Khí xung).

– Mạch nhánh miệng dưới của dạ dày đi sâu trong ổ bụng, hướng xuống huyệt Khí xung rồi cùng gặp nhau đi xuống, thẳng đến phía trên đùi ở mặt trước (Bể quan), đi tiếp ven theo mặt cao của cơ tứ đầu đùi, xuống qua xương bánh chè, ven theo cạnh ngoài của mặt trước xương chày, phía dưới phân bố xuống mu bàn chân, đến cạnh ngoài đầu ngón chân thứ hai.

– Mạch nhánh ở xương chày, từ chỗ dưới xương bánh chè 3 thốn (Túc tam lý phân ra một nhánh cạnh đi xuống đến cạnh ngoài ngón giữa, chỗ khe nối hai ngón chân.

– Mạch nhánh ở bàn chân, từ mu bàn chân (Xung dương) phân ra đi xuống đến cạnh trong đầu ngón cái (Ẩn bạch).

2. Quan hệ tạng phủ: Thuộc vị, đường lạc sang tỳ, có quan hệ trực tiếp với tâm, đại trường và tiểu trường.

3. Chủ trị: Sôi bụng, trướng bụng, đau dạ dày, nôn mửa, chảy máu mũi, liệt mặt, hầu họng sưng đau, đau ngực bụng, đau ở những nơi có đường kinh đi qua, sốt cao. Ngoài tác dụng chữa cục bộ và xung quanh, chính yếu là chữa bệnh ở dạ dày và ruột.

– Dương minh là kinh nhiều khí, nhiều huyết, chủ làm “tươi mát” các gân, vì vậy huyệt vị ở kinh có thể chữa các chứng tê bại, gân co rút.  Phàm thân thể suy nhược, vị khí kém, đều có thể châm huyệt của Túc dương minh vị kinh.

Dưới đây là công năng, tác dụng, phương pháp châm, cứu, cách xác định vị trí huyệt, hình ảnh các huyệt trên kinh Túc dương minh vị: